Hipoteka kaucyjna jest specjalną odmianą hipoteki. Zabezpiecza się nią wierzytelności o nieustalonej wysokości. Hipotekę wtedy ustanawia się do oznaczonej sumy. Hipoteka kaucyjna może zabezpieczać 2 rodzaje wierzytelności: o nie ustalonej wysokości, ale istniejących lub mogących powstać dopiero w przyszłości, albo roszczeń związanych z wierzytelnością hipoteczną, lecz nie objętych z mocy ustawy hipoteką zwykłą, lub z dokumentów zbywalnych przez indos nawet, gdy wysokość wierzytelności była z góry ustalona.